کودکان کار، قهرمانان از نفس افتاده (بخش اول)

سازمان بین المللی کار(ILO) 12ژوئن(22 خرداد) را روز جهانی « مبارزه با کار کودکان » به منظور جلوگیری از انواع کار اجباری کودکان و افزایش آگاهی در زمینه جلوگیری از کار کودکان تعیین کرده است.

این نامگذاری اولین بار در سال 2002 ،پس از تصویب کنوانسیون سازمان ملل در سال 1973 که حداقل سن کار را 15 سال تعیین کرد، مطرح گردید. براساس پیمان نامه حقوق کودک، دول عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد موظف هستند با هرگونه سوأ استفاده اقتصادی از کودکان مقابله کنند. به این مناسبت همه ساله در این روز مسوولین کشورها،سازمانهای محلی، اصناف کارگری و کارفرمایان، جامعه جهانی و NGOها با شرکت در گردهمایی به بررسی مشکلات این کودکان و یافتن راه حل های مناسب و برنامه ریزی جامع می پردازند.

برپایه داده های ILO صدها میلیون دختر و پسر در دنیا به کار اجباری اشتغال دارند و از تربیت و محبت خانواده، آموزش و پرورش مدوّن، بهداشت، تفریح و آزادی های اولیه بی بهره اند. بیش از نیمی از این بچه ها مشغول انجام نامطلوب ترین شکل کار هستند؛ از این میان می توان کار در محیط های خطرناک، بردگی و سایر اشکال بیگاری نظیر قاچاق مواد مخدر، خودفروشی و حتی فعالیتو شرکت در عملیات شرورانه مسلحانه را برشمرد.

در ایران نیز کار کودکان به عنوان یکی از مهم ترین معضلات اجتماعی کشور شناخته می شود که با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه مانند تورم و تحریم های بین المللی در حال گسترش است که ادامه این جریان تخریبگر در نهایت منجر به افزایش بزهکاری در جامعه می شود.

کار کودک شامل هرگونه کار نامناسب مانند برده داری یا اشکال مشابه آن، استفاده از کودک در فعالیت های غیر قانونی، فحشا و همچنین انواع کارهایی که طبق قوانین ملی و استانداردهای بین المللی مناسب سن کودک نباشد، است. با نگاهی دقیق به زوایای این مسأله، کار کودک می تواندشامل کار در کارخانه، معدن، کشاورزی، کمک به والدین و یا کارهای نامتعارف باشد. ناپذیرفتنی‌ترین شکل‌های کار کودکان استفاده نظامی از کودکان و تن‌فروشی کودکان است.

 کار کودک به صورتهای گوناگون در طول تاریخ ثبت شده است اما با آغاز سوادآموزی همگانی و تغییراتی که در شرایط کار طی صنعتی شدن کشورهای اروپایی وم متعاقبا ورود سایر کشورها به این جریان به وجود آمد و ظهور مفاهیم حقوق کارگر و کودک، کار اجباری کودک مورد انتقاد و اعتراض جدی عمومی قرار گرفت. با عنایت به این اتفاقات سرمنشأء این اعتراضات را باید در انقلاب صنعتی جست.

با وقوع انقلاب صنعتی، کودکان با دریافت دستمزد کمتر از بزرگسالان از سوی صاحبان کارخانه ها نیروی کار مناسبی شناخته شدند. این جریان بتدریج تبدیل به یک معظل اجتماعی شد. ساعات طولانی کار کودکان در محیطهای کثیف و عدم استراحت کافی باعث شده بود آنها از تحصیل جا بمانند و وقتی برای رشد و تفریح نداشته باشند؛ نتیجه این وضعیت ابتلا به بیماریهای گوناگون بود. سرانجام گروههای مذهبی فعال و نیز کارگری، معلمان و دیگر اقشار مردم به اعتراض با این رفتارهای ظالمانه برخاستند که نتیجه آن ایجاد اصلاحات در قوانین کار در سطح بین المللی شد. کوتاه شده ساعات کار و تعیین حداقل سن مجاز برای اشتغال به کار از جمله این اصلاحات بود. کشور انگلیس به مدد اطلاع رسانی رمان نویس بزرگ، چارلز دیکنز،نخستین کشور اروپایی است که اصلاحات را به اجرا درآورد. امروزه تمامی کشورهای دنیا سعی در پایبندی به قاونین یادشده می کنند.

ادامه مطلب را در روزهای آتی دنبال نمایید....

پژوهش و تألیف: بیگلری