عید قربان، سمبل اخلاص بنده صبور و تجلّی مهر رب رحیم
ابراهیم نبی(علیه‌السلام) برای اجرای فرمان الهی هم قدم با اسماعیل دلبندش روانه موعودگاه می‌شود تا سند «سمعا و طاعتا» بندگی خود را ممهور به مهر بنده‌نوازی یکتا خالق عالم نمایند.
می‌روند تا رها شوند از بندهای نیاز تا به بی‌نیازی پروردگارشان متصل شوند که ناگاه همراه با پدیدار شدن گوسفندی، ندایی جانبخشی گوش دل را می‌نوازد؛ ندایی که التیام‌بخش تپش‌های نگران قلب ابراهیم است. آواز دهنده، نوایی به شوق سرداد که هان ای ابراهیم! تو از این امتحان سرفراز عبور کردی و بدین‌گونه خداوند، پسری ارجمند را به پدری بزرگوار بخشید.
قرآن کریم، با بیان داستان‌های واقعی آموزنده، که جزء مهم‌ترین برنامه‌های تربیت الهی است، الگوهایی از انسان‌های وارسته را معرفی می‌کند تا هدف از فرامین آسمانی را به بشر تفهیم کند. هدف قربانی نمودن فرزند و یا ذبح گوسفند نیست، بلکه هدف، پرورش افکار سالم و قلبهایی بی‌پیرایه است. خداوند به صراحت در قرآن می‌فرمایند: « آن هنگام که ابراهیم و اسماعیل سر تعظیم و تسلیم فرود آوردند و ابراهیم، پیشانی فرزند دلبند را بر زمین خوابانید، ندایش دادیم که ای ابراهیم! به راستی، تأیید صداقت مأموریت در خواب نمودی و ما نیکوکاران را این گونه لایق پاداش می‌کنیم.
در تقویم هجری قمری، روز دهم ماه ذیحجه به نام عید قربان نامگذاری شده است که در سال 1400 مقارن با سی‌امین روز تیر ماه می‌باشد. مسلمین همه ساله در سراسر جهان اسلام عید قُربان (به عربی عید الأضحی) را به خواندن نماز و برپایی جشن مشغول می‌شوند. عید قربان به عنوان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی، اعمال و آدابی دارد از جمله آن می‌توان به غسل، اقامه نماز دو رکعتی ( وقت نماز عيد قربان از اول آفتاب روز عيد است تا ظهر) عید قربان، خواندن دعاهایی که وارد شده پیش از نماز عید و بعد از آن که از مشهورترین دعاهای این روز، دعای 48 و 46 صحیفه سجادیه می‌باشد و قرائت دعای ندبه اشاره کرد و سنّت مؤکّد قربانی کردن که برای بهره مندی از فیض این روز توصیه شده است.
قربانی کردن برای کسانی که در حج حضور ندارند، مستحب است و برگزاری آیین عید قربان و قربانی کردن صرفاً برای حاجیانی که در سرزمین الهی حضور دارند، واجب است .
مراسم عید قربان یادآور ضروت به قربانگاه بردن شهوات و دلبستگی‌های نفسانی است تا آمادگی حضور قلبی در پیشگاه معبود و تقرب به الله الملک القدوس را به دست آوریم. به جا آوردن آداب عید قربان در حقیقت، قربانی کردن بندها و تعلقات دنیوی و هر آن چیزی است که انسان را از تسلیم همراه با رضایتمندی محض و بندگی خالصانه به درگاه خداوند متعال باز میدارد و موانع بزرگی برای صعود انسان به حیات پاک و خوشبختی واقعی می‌باشند.
عید قربان را به «عید اضحی» نام گذاری کرده‌اند، چرا که «اضحی» جمع ماده ضحی به معنی ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب است و هنگامی که خورشید بالا می‌آید (قبل از ظهر)، آن موقع را ضحی گویند. حجاج در این روز، به هنگام بالا آمدن آفتاب قربانی می‌کنند، به این ترتیب روز دهم ذی‌الحجه و قبل از ظهر را که عمل قربانی انجام می‌شود «عید اضحی» می‌گویند.
رسیدن به مرتبه «رضا و تسلیم» یکی از مراحل کمال انسانی است. وقتی بنده، خود را در قلمرو «ربوبیّت خدا» می‌بیند و همه تقدیرات و تدبیرات خداوند را هم بر مبنای حکمت و مصلحت می‌شناسد، نتیجه آن می‌شود که بر آنچه خدا درباره او خواسته و مقدّر کرده است، صبور و راضی و تسلیم می‌شود و هیچ اعتراضی نمی‌کند؛ نه نسبت به آنچه درباره خود او رقم خورده است، نه نسبت به دیگران، و نه آنچه در عالم هستی می‌گذرد. رسیدن به این کمال نفسانی، به بنده آرامش روانی می‌بخشد و از تلاطم روحی و تشویش و نگرانی می‌رهاند، همچون کشتی که در ساحل امنی لنگر می‌اندازد و آرام می‌گیرد.
تحقیق: اعظم بیگلری
منابع:
گزارش