اول ذی‌القعده، میلاد حضرت فاطمه معصومه(س)، ماه‌دختی از تبار باب‌الحوائج
حضرت فاطمه معصومه(س) در اوّلین روز ماه ذى‌القعده سال 173 هـ ق، 25 سال بعد از تولد امام رضا(ع) در شهر مدینه منوّره چشم به جهان گشودند. با تمسک به کرامت کریمانه شه‌بانوی قم، در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران روز اول ذی‌القعده به عنوان روز دختران گرامی داشته می‌شود.
حضرت فاطمه معصومه(س) و برادر بزرگوارشان، امام رضا(ع)، هر دو در دامان پاک یک مادر بزرگوار به نام نجمه خاتون(س)،که از مهاجران مغرب زمین بودند، و از وجود پدر بزرگوارشان حضرت موسی‌بن‌جعفر، که اسوه سعه‌ی صدر و گذشت بودند، تربیت شدند. پدر بزرگوارشان پیوسته در زندان هارون‌الرشید بسر مى‌بردند و سرانجام در زندان، هنگامى که حضرت معصومه (س) ده ساله بودند، به شهادت رسیدند و از آن زمان حضرت معصومه(س) مراقبت و تعلیم برادرشان، امام رضا (ع) را دریافت کردند.
از نگاه پژوهشگران حضرت فاطمه معصومه(س)، در مقام یکی از امامزادگانه واجب‌التعظیم، دارای ویژگی‌های منحصر بفردی هستند. اولین ویژگی خاص آن حضرت، مدح و تأیید مقام علمی و معنوی ایشان از جانب چهار امام معصوم (ع)( امام صادق، موسی‌بن‌جعفر، امام رضا و امام جواد(ع)) می‌باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های حضرت فاطمه معصومه (س) هجرت آن حضرت از مدینه به سمت مرو، به قصد دیدار برادرشان، حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) است. در تاریخ اسلام با توجه به آیات قرآن کریم و احادیث ائمه، نمونه‌های بسیاری از هجرت رجال معروف ثبت شده است امّا این هجرت که یکی از هجرت‌های مهم و سرنوشت‌ساز تاریخ تشیّع است، توسط حضرت فاطمه معصومه(س) به عنوان یک خانم رقم خورده است. ولایت‌مداری و تبعیّت از امام معصوم(س) هم از ویژگی‌های خاص کریمه اهل بیت(س) بوده است. دیگر ویژگی خاص کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه(س)، محدثه و راوی روایات معصومین(ع) بودن است. در طول تاریخ اسلام و تشیع این ویژگی را در کمتر زنی سراغ داریم که در سلسله سند روایات قرار گیرد و کمتر روایاتی داریم که تمام سلسله سند آن، از بانوان باشند ولی وجود نورانی حضرت فاطمه معصومه(س)، در چندین روایت به عنوان راوی نقش دارند که به «احادیث فاطمیات» مشهور می‌باشد. شخصیت والای علمی و عالمه بودن حضرت فاطمه معصومه(س) یکی دیگر از ویژگی‌های ممتاز آن حضرت می‌باشد. زمانی که پدر گرامی ایشان حضرت موسی‌بن‌جعفر(س) به خارج از مدینه تشریف می‌بردند، اگر کسی به منزل ایشان مراجعه می‌نمود، حضرت فاطمه معصومه(س)، با وجود سن کم، پاسخگوی سؤالات علمی و شرعی مراجعین بودند و در این زمینه نقل‌های تاریخی بسیاری وجود دارد. هفتمین ویژگی ممتاز حضرت فاطمه معصوم(س) عابده و زاهده بودن آن حضرت است. نقل است که پس از ورود به شهر مقدس قم و اسکان هفده روزه ایشان در منطقه‌ای که در حال حاضر «بیت النو» خوانده می‌شود، تمام مدت اقامت‌شان به عبادت و ذکر نام پروردگار متعال گذشت و همچنین از زمان شروع هجرت تا ورود به شهر مقدس قم و پس از آن تا آخر عمر شریف‌شان، حجب و حیای مثال‌زدنی کریمه اهل بیت(س) چنان بود که به غیر از محارم و خانم‌ها، هیچکس چهره نورانی آن حضرت را دیدار نکرد.
فضایل فوق گرچه هرکدام نمود بحری از مقام والای انسانی بانوی بافضیلت قم است امّا دارا بودن «مقام والای شفاعت» را شاید بتوان خاص‌ترین و برجسته‌ترین خصوصیت حضرت فاطمه معصومه(س) دانست. بنا به نقل برخی از روایات، کریمه اهل بیت(س)، نه تنها مقام شفاعت از زائرین و مجاوران در شهر مقدس قم را دارند، بلکه مقامی به اندازه شفاعت کل شیعیان از جانب خداوند متعال به ایشان عنایت شده است و این مقام به کمتر شخصیتی در بین امامزادگان عظیم الشأن از جانب خداوند متعال اعطا شده است.
حضرت معصومه یک سال بعد از هجرت اجباری حضرت رضا (ع) به مرو در سال 201 ه. ق.، که نوعی تبعید بود، به شوق زیارت برادر و انجام رسالت رساندن پیام ولایت، در معیت جمعی از برادران و برادرزادگان عازم خراسان بزرگ شدند. گرچه کاروان اهل بیت امام موسی‌بن‌جعفر(ع) در هر شهر و دیاری استقبال مردم را شاهد بود، امّا در شهر ساوه عده‌اى از مخالفان اهل بیت و مزدوران زبون حکومت جور، در راه عبور کاروانیان کمین کردند و با همراهان حضرت وارد نبردی ناجوانمردانه شدند. نتیجه ان جنگ نابرابر و شبیخون ناجوانمردانه، شهادت تقربیا تمامی مردان کاروان بود و برخی اقوال هم به مسمومیت حضرت فاطمه معصومه(س) گواهی می‌دهند.
در هر حال، بانوی کریمه اهل بیت(س) بر اثر اندوه جانفرسا( و شاید اثر مسومیت زهر جفاپیشگان توأمان با این حادثه ناگوار) بیمار شدند و چون به دلیل شرایط جسمی وخیم، دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان را نداشتند، قصد شهر قم را نمودند. کاروان حدوداً در روز 23 ربیع الاول سال 202 ه. ق. وارد شهر مقدس قم شدند و در محلى که امروز «میدان میر» نام دارد در منزل فردی به اسم «موسى بن خزرج» فرود آمدند. آن بزرگوار به مدت 17 روز در این شهر زندگى کرد. محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» بود که صدها سال است محل زیارت ارادتمندان‌شان می‌باشد.
هجرت و حضور حضرت فاطمه معصومه(س) در ایران منشأ تحولات بزرگ و مفیدی برای شیعیان گردید به گونه‌ای که این شهر به «ام‌القرای» تشیع و مرکز نشر معارف و علوم ناب آل محمد (س)، با دایر شدن حوزه علمیه، بدل شده است.
گردآوری و تنظیم: بیگلری
منابع:
yun.ir/9bh5v
yun.ir/9hjzh7
yun.ir/vijs26
گزارش