غدیر یعنی اسلام، باعلی صراطٌ مستقیم است
هجدهم ذی‌الحجه، عید ولایت، عید غدیر خم، یکی از بزرگ‌ترین عید‌های شیعیان است.
در تقویم هجری شمسی سال 1400، این عید معنوی با برکت مقارن با روز پنجشنبه ۷ مرداد می‌باشد. مسلمانان دو رویداد مهم را در تاریخ اسلام، سرنوشت ساز می‌دانند که اولین آن، نزول وحی و آغاز رسالت پیامبر(ص) و دومین رویداد مهم، آغاز سلسله‌ی امامت در سفر حجة الوداع نبی مکرّم اسلام(ص) واقع در مکانی به نام غدیر خم است.
روز عید غدیر را بسیاری روز ولایت امام علی (ع) و عید اکبر می‌نامند. این عید، جشن تکمیل راه هدایت انسان به سوی کمال و سعادت ابدی است. رسول خدا(ص) درباره فضیلت و جایگاه معنوی عید غدیر خم می‌فرمایند: « یَومُ غَدیرِ خُمٍّ أفضَلُ أعیادِ اُمَّتی: روز غدیر خم بالاترین اعیاد در میان امت من است». در بین روز‌ها و شب‌های سال، روز‌ها و شب‌های با فضیلتِ بسیاری وجود دارد که در قرآن کریم از آن تعبیر به «ایام الله» شده است:« وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیامِ اللَّهِ: روز‌های خدا را به مردم یادآوری کن ».
در هجدهم ذی‌الحجه سال دهم هجری، پیامبر (ص) در حجه الوداع با نزول شدن آیه تبلیغ از سوی خداوند، حضرت علی (ع) را به جانشینی خود برگزید و هزاران نفر در این ماجرای بزرگ حضور داشتند و با امام علی (ع) بیعت کردند و ولایتمداری امام علی (ع) را تصدیق کردند. در این روز به فرمان الهی پیامبر اکرم (ص) در راه بازگشت از آخرین سفر حج خود در مکانی به اسم غدیر خم عنوان جانشینی و وصی و امام به حضرت علی (ع) دادند و با ایشان بیعت کردند. تمامی حجاج که در آن روز، همسفر پیامبر(ص) بودند نیز به تبعیت از رسول اکرم با حضرت علی(ع) بیعت نمودند.
پیامبر(ص) در غدیر خم،خطبه غدیر خود را برای حاضران قرائت کردند و از آن‌ها خوستند تا به غایبان نیز پیام مهم امامت و بیعت با امیرالمؤمنین(ع) را برسانند. پیامبر این خطبه را این خطبه در ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ هجری قمری، هنگام بازگشت از حجة الوداع در غدیر خم بعد از نزول آیه تبلیغ ایراد کردند. خطبه غدیر از قوی‌ترین دلایل ولایت امیرالمومنین بعد از پیامبر اسلام است.
پس از اتمام حج، مسلمانان از مکه خارج شدند و در ۱۸ ذی‌الحجه به منطقه خمّ رسیدند. غدیر خم مکانی میان مکه و مدینه و در فاصله‌ی ۵ کیلومتری جُحفه بود و راه‌هایی از آن جدا می‌شد.زمانی که کاروان حج پیامبر(ص) به این منطقه رسید، جبرئیل فرشته وحی، آیه تبلیغ( يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ) را بر حضرت نازل و ایشان را مأمور به ابلاغ ولایت علی بن ابی طالب(ع) کرد. کاروانیان به دستور حضرت توقف کردند. دیگران نیز به آنان پیوستند. پس از نماز ظهر، منبری آماده کردند و حضرت خطبه‌ای خواند و در آن اجتماع به مردم اطلاع دادند که خیلی زود از میان آنان خواهند رفت. ایشان همچنین درباره دو چیز گرانبهایی که در میان آنان به امانت نهاده است (ثقلین) و نیز درباره ولایت و اولویت خویش بر مؤمنان سخن گفت. آنگاه دست علی(ع) را بالا برد و فرمود: «هر کس من مولای (سرپرست) اویم، علی (ع) مولای (سرپرست) اوست». سپس در حق دوستان علی(ع) دعا و در حق دشمنانش نفرین کرد.
در رابطه با این رویداد معنوی از امام صادق(ع) پرسیدند، آیا مسلمانان را غیر از جمعه و قربان و فطر عیدی هست؟ فرمودند: « آری عیدی است که احترامش از همه اعیاد بیشتر است. راوی گفت: کدام عید است؟ حضرت فرمود: روزی است که حضرت رسول(ص) ،امیرالمؤمنین(ع) را به جانشینی خود منصوب و اعلام کرد: « هرکه من مولا و آقای اویم، پس علی مولا و آقا و پیشوای اوست و آن روز هیجدهم ذوالحجّه است. راوی گفت: در آن روز چه کاری باید انجام داد؟ فرمودند باید روزه بدارید و عبادت کنید و محمّد و آل محمّد (ص) را یاد آرید و بر ایشان صلوات فرستید، رسول خدا (ص)، امیرالمؤمنین (ع) را وصیت کردند که این روز را عید گرداند و هر پیامبری به جانشین خویش وصیت می‌کردند که این روز را عید کند».
پژوهشگر: بیگلری
منابع:
گزارش